Aksum

De UNESCO besloot in 1980 om Aksum tot Werelderfgoed te verklaren. Ook nu nog is Aksum vooral beroemd vanwege zijn vreemde obelisken die hoogstwaarschijnlijk uit de 4e eeuw na Chr. stammen. En kerken met hele oude bijbels die je kunt zien.

Waarschijnlijk zijn het gedenkpalen voor belangrijke koningen uit het Aksum-rijk. Dat glorieerde van de 1e eeuw voor Chr. tot en met de 9e eeuw na Chr.De grootste nog staande obelisk is 24,6 meter hoog. Maar daarnaast ligt er één van maar liefst 33 meter. Deze paal is echter omgevallen en daarbij in vele stukken gebroken.

Aan de voet van sommige obelisken bevindt zich nog een offersteen. Bij sommige obelisken voel je je klein. Vergeet niet het rechterdeel van het Northern Stelae Field te verkennen, dat een beetje verscholen ligt.

Volgens de legende was het ooit het bad van Sheba. Maar het is tegenwoordig niet meer dan een onooglijke vijver, waar de lokale mensen water halen. In de jaren zestig is het bad volgegooid met cement, waardoor de charme (alsook eventueel bewijs van een bijzonder verleden) is verdwenen.

Vroeger mochten de hier loslopende dieren ook drinken van het water, maar dat is tegenwoordig verboden. Net als het zwemmen er in. Je vindt de vijver naast de grote obelisken van het Northern Stelae Field. Je loopt er snel voorbij, vraag dan naar het Bath of Sheba.

De Queen of Sheba (Koningin Sheba) en King Solomon behoren tot de grootste mythes van Afrika. Volgens de legendes hebben ze in Aksum geleefd. Op de weg naar Gondar liggen de ruïnes van een immens gebouw. Dat mogelijk het paleis van Sheba kan zijn geweest, al denken archeologen dat het eerder van een edelman was. Al dateren ze de ruïnes van het gebouw met het ingenieuze watersysteem wisselend: van 6e eeuw voor Chr. tot de 6e eeuw na Chr.

De graftombe wordt ‘Tomb of the False Door’ genoemd. Toepasselijk, want hij heeft (net als veel van de omliggende obelisken in Aksum) een nepdeur, die uitgehakt is in het graniet. Maar deze staat nog overeind. Het graf werd door de Britse archeoloog Neville Chittick opgegraven in 1974. Je kunt de graftombe vinden links van de meeste obelisken in het hart van het stadje.

Onder de deur is een graf en een schatkamer gevonden. Althans, nadat grafrovers hun slag hadden geslagen. Nog steeds kun je in deze kamers kijken. En zie je onder meer een stenen tombe, waarop waarschijnlijk het lichaam van de koning lag. Daarnaast ligt een grote schatkamer, die grotendeels leeg was. Let op de ijzeren pinnen die de immense stenen bij elkaar moesten houden. Neem een zaklamp mee om deze graven goed te kunnen verkennen.

De tombes van vader en zoon Kaleb en Gebre Meskel liggen 1,8 kilometer ten noordoosten van Aksum. Waarschijnlijk komen ze uit de 6e eeuw. En als je hier rondloopt valt de precisie op waarmee deze gebouwen in een heuvel zijn gemaakt. In de graven zijn grote ivoren tanden van olifanten gevonden, die nu in het archeologisch museum liggen. En opnieuw vol met legendes. Volgens één legende lopen de tunnels door tot Eritrea en zelfs tot Arabië. Totdat recentelijk inderdaad tunnels zijn gevonden, die naar het noorden, oosten, westen en zuiden lopen. Maar waar naar toe is (nog) onbekend. Verder onderzoek is nodig.

Wie naar de obelisken in Aksum kijkt, hoort vanzelf over de ‘omeinse obelisk. De Italiaanse dictator Mussolini gaf in 1937 de opdracht de 24,6 meter hoge obelisk van Aksum naar Rome te laten brengen. Waar hij lange tijd op het Piazza di Porta Capena stond.

Italië regeerde destijds met harde hand over dit land. De afgelopen decennia heeft Ethiopië bij de Italiaanse overheid gevraagd om de obelisk terug te krijgen. Wat in 2005 lukte. Opmerkelijk is dat Ethiopië een soortgelijke claim van Israël over de Gouden Ark naast zich neer blijft leggen.

Achter het veld met obelisken ligt een klein, maar boeiend museum. Waar talloze vondsten te zien zijn die hier zijn opgegraven. Denk aan gouden munten en talloze gebruiksvoorwerpen als potten, maar ook beeldjes en bewerkt ivoor.

Het meest bijzonder is een soort stenen masker, dat is in 1996 werd opgegraven. Het zat waarschijnlijk bovenop een van de obelisken, zie de bijgevoegde plaatjes. Zoals bij zoveel in Aksum, de archeologen weten het niet en kunnen hooguit theorieën spuien.

Het schuurtje is klein en staat ‘gewoon’ langs de weg. Een gammel slot en een bewaker moeten ongewenste bezoekers weg houden. Al zal deze bijzondere steen, die Steen van Koning Ezana heet, niet zomaar te verplaatsen zijn. Drie boeren vonden in 1981 de steen op hun lang tijdens het ploegen. Het bijzondere is dat er drie talen op staan: oud-Grieks, Ge’ez en Sabaean.

Daarom wordt hij wel de Steen van Rosetta van Aksum genoemd. Archeologen kunnen met de ene tekst de andere ontcijferen. Volgens de geleerde stamt de steen uit 320 tot 350 na Chr. Hij verhaalt over de koning Ezana zijn pogingen om Ethiopië, alswel delen van Arabië tot het christendom te bekeren. Ook de reis van de Gouden Ark naar Aksum wordt beschreven.

Ten zuiden van Aksum ligt het Gudit Stelae Field. Precies tegenover het mogelijke paleis van Sheba. Hier staan midden in een akkerveld talloze obelisken, groot en klein. Al zijn ze minder imposant dan die van het Northern Stelae Field. Sommigen zijn aan alle vier de kanten bewerkt, anderen helemaal niet. Sommigen liggen gebroken op de grond. Als je goed kijkt zie je dat ze wel allemaal uit één stuk graniet zijn gehakt. Volgens een legenda behoort de grootste obelisk bij het graf van Sheba.

Het hart van Aksum wordt feitelijk gevormd door de oude en nieuwe St. Mary of Zion kerken. Met daartussen de kerk met de Gouden Ark. De nieuwe kerk stamt uit de jaren zestig en is gebouwd door de voormalige koning Haile Selassie. Deze is weinig boeiend, maar de oude kerk wel. Voor deze kerk staat een stoel waarop alle koningen tot nu toe zijn gekroond.

Het is een ideale plek om te verdwalen tussen de vele gebouwen, waaronder ook een oude buitenrechtbank. En bij de kerk met de mogelijke Gouden Ark is een klein museum, wat met recht een wonder mag worden genoemd. Hier liggen talloze kronen en kledingstukken van de voormalige koningen. Een mooie afsluiting van een bezoek aan dit misschien wel meest mysterieuze stad ter wereld.

De droge tijd in Ethiopië duurt van oktober tot mei. Maar naar dit deel van het land kun je eigenlijk het gehele jaar reizen.

Tijdens de festivals is het hier extreem druk en zul je een hotel ver van te voren moeten boeken.

Aksum ligt op de route van veel rondreizen door het noorden van Ethiopië. De afstand tussen Gondar (in het westen) en Aksum is zo’n 220 kilometer.

De afstand met het beroemde Lalibela in het zuiden is 187 kilometer. Aksum heeft een eigen vliegveld, dat 7 kilometer buiten de stad ligt. Taxi’s kunnen je er heen brengen, diverse hotels hebben haal- en breng diensten. Er wordt onder meer vanuit Addis Abeba op Aksum aangevlogen.