Kootwijkerzand

Het is een heerlijk stuk natuur. In het Kootwijkerzand kun je heerlijk wandelen door het mulle zand. Waarbij je zelfs kans hebt op een ontmoeting met wilde dieren. 

De Sahara van de Lage Landen; zo wordt het Kootwijkerzand wel genoemd. Als je hier rondloopt begrijp je waarom. In dit natuurgebied leeft het zand; de wind is hier de baas. Waardoor het landschap continu aan het veranderen is.

Als je hier elk jaar komt zie je het anders worden. Let ook op de vele dennenbomen. Ze zijn vaak grillig gevormd door de wind. Ik kom hier al ruim 20 jaar en vind dit een van de meest magische plekken in ons land.

Het is een bijzonder gezicht als je door de imposante boswachterij Kootwijk loopt en ineens doemt de zandvlakte op. Hij ligt in de provincie Gelderland. Dit is hoe ruig Nederland kan zijn. Met veel attracties en genoeg excursies. 

Bij de ingang staat een 13,5 meter hoge uitkijktoren. Deze heeft de naam De Zandloper. Hij is van staal gemaakt en geeft je een heerlijk uitzicht over het gebied. De toren is perfect voor het maken van foto’s. En dan met name als de zon ondergaat en je de zon in de rug hebt. Ook voor de zonsopgang is hij perfect, want dan kun je de zon op zien komen aan de horizon. Met ervoor het Kootwijkerzand.

De nieuwe stalen toren is de vervanger van een houten exemplaar uit 1999. Deze was slechts 8 meter hoog en had last van houtrot. De toren staat aan de rand van het bos en valt dus niet erg op als je hier rond loopt. 

Dikke Bart is een zandvlakte met een bijzonder verhaal. Het is niet alleen erg uitgestrekt, maar stond in de middeleeuwen nog een dorp. Maar dit welvarend dorpje werd een verdwenen dorp. Al is niet alles over de mensen en het dorp bekend.

Als je hier loopt zie je vanzelf ook veel heide. En op sommige plekken jeneverbessen. De heide bloeit in augustus, waardoor je hier nog meer kleuren krijgt te zien. En eerlijk is eerlijk de mix van het goudgele zand en de paarse heide is zeer fraai.

Dit is een van de plekken waar een zeldzame vogel leeft: De raaf. Je hoort ze geregeld op de achtergrond en kunt ze voorbij zien vliegen. Ook leven hier wilde zijnen, edelherten en reeën. Maar deze dieren laten zich meestal alleen in de vroege ochtend of late namiddag zien. En dan nog moet je geluk hebben. Ook leeft hier de zeldzame nachtzwaluw, die je alleen in de schemering ziet.

Het dichtstbijzijnde dorp is Kootwijkerbroek. Je vindt in de buurt diverse Bed & Breakfasts, kleine hotels en appartementen. Zodat bijvoorbeeld vroeg in de ochtend op pad kunt of juist tot laat in de avond kunt blijven in de zomer.
Bekijk de leukste accommodaties in Kootwijkerbroek

Er zijn diverse wandelroutes aangelegd, maar je kunt hier ook goed zelf op pad. Je mag hier vrij rond struinen. Dus bijvoorbeeld van duin naar duin lopen. En als je dan een mooie dennenboom ziet daar naar toe lopen.

Deze route laat de bijzondere mix van de bossen en het stuifzand zien. Dit wandelpad is perfect om kennis te maken met het gebied. Je loopt door de omliggende bossen, naar de uitkijktoren en een deel over de zandvlakte. Je kunt natuurlijk op de zandvlakte zelf op pad om te route iets te verlengen. Het startpunt is de parkeerplaats Kootwijkerzand. Je hoeft alleen de oranje paaltjes te volgen.

De lange wandelroute voert dwars over het Kootwijkerzand, door de bossen, maar bijvoorbeeld ook langs het wonderlijke Radio Kootwijk. Dit is volgens mij een van de mooiste wandelingen van ons land. De diversiteit is groot en het landschap zeer bijzonder voor ons land. Het startpunt is de parkeerplaats aan de Houtzagersweg 13 in Kootwijk. Dit is ook het eindpunt van de wandeling.

Bijzonder is dat het Kootwijkerzand bijvoorbeeld groter is dan het Nationaal Park Loonse en Drunense Duinen in Noord-Brabant. Maar het Kootwijkerzand heeft niet dezelfde status. Het is een beschermd natuurgebied, maar is dus geen nationaal park. 

Naar schatting ligt meer dan 90 % van de totale oppervlakte zandverstuivingen van West-Europa in Nederland. Daarom is het van groot belang dat deze gebieden bewaard blijven. Over het ontstaan van dit soort gebieden zijn de meningen verdeeld. Het kan door menselijk handelen komen. De vroege bewoners legden akkers aan op de voedselarme grond. Waardoor de grond verder verarmde. En uiteindelijk dus veranderde in zand.

Door de toenemende stikstof in de lucht groeien mossen hier sneller dan normaal. Waardoor het zand dreigt te worden overwoekerd. Mede daarom worden delen geregeld afgeplagd. Waarbij de bovenste laag wordt verwijderd. En het zand weer zichtbaar wordt.

De hoofdingang is net buiten het dorp Kootwijk. Je kunt je auto parkeren op de Parkeerplaats Houtvester aan de Van ’t Hoffweg in Kootwijk. Dan loop je door een stukje bos en zie je uitkijktoren vanzelf opdoemen. Let op, het kan hier in het hoogseizoen druk worden. De beste momenten van de dag zijn vroeg in de ochtend en in de middag of vroege avond. Dan is het rustiger en heb je vaak mooi licht voor foto’s.