Schiermonnikoog

Het heerlijke Schiermonnikoog laat goed zien hoe mooi de natuur op de Waddeneilanden kan zijn. Het is autoluw: Je kunt het alleen te voet of per fiets ontdekken. Auto’s zijn er alleen voor de bewoners. Wat opvalt is het aantal verschillende landschappen op zo’n relatief klein oppervlak.

Het eiland is ontstaan tijdens een grote watersnood in 1287. De harde wind blies veel water met zand op een hoop, waarna het eiland was geboren. Schiermonnikoog is tegenwoordig 16 kilometer lang en slechts 4 kilometer breed. Het hoort bij Friesland. De naam komt van monniken uit Leeuwarden die hier land gingen indijken. Zij droegen grijze pijen. Schier betekent grijs. En oog komt van ei uit het woord eiland.

Het enige dorp op het eiland heet ook toepasselijk Schiermonnikoog. Dit is de uitvalsbasis voor veel toeristen. Met diverse bars en restaurants, maar ook een supermarkt en verhuurbedrijven van fietsen. Logischerwijs vind je hier ook veel appartementen, diverse hotels en bed & breakfasts. Het dorp ligt in het oostelijk deel van het eiland.

Het eiland kent maar liefst twee vuurtorens. Een rode en een witte. Ze werden in opdracht van Willem III in 1853 gebouwd. En gingen in 1854 open. De vuurtorens op het eiland zijn een geliefd foto-object.

De rode vuurtoren wordt vaak Noordertoren genoemd. Deze is als enige nog in functie. De rode vuurtoren en het omliggende landschap is zeer fraai. En perfect om even lekker uit te waaien. De naam geeft ook de locatie van de vuurtoren aan op het eiland.

Deze witte vuurtoren werd lang als watertoren gebruikt. En later als antennemast. Het is inmiddels een museum. De witte vuurtoren met het eveneens witte huisje Duinoord zijn perfect voor een foto. Duinoord was het huisje van de lichtwachter.

Als je vanuit het dorp Schiermonnikoog naar het noorden loopt zie je al snel de Witte Vuurtoren (of Watertoren) bij het bezoekerscentrum. Je kunt eenvoudig naar de Rode Vuurtoren (of Noordertoren) lopen via het Torenbinnenpad. Je wandelt tussen de duinen door met her en der dure villa’s. Vanaf de Rode Vuurtoren kun je het strand zien en eventueel je wandeling vervolgen.

Het Oosterstrand is volgens de inwoners van Schier het breedste strand van Europa. Het is in ieder geval het breedste strand van Nederland. Wat opvalt is dat je vanaf de duinen de branding niet kunt zien. Wat bijzonder is. Je vindt een wandelpad vanaf het bezoekerscentrum in het dorp dat loopt naar het strand.

De Kobbeduinen bieden een goed uitzicht over de kwelder van Schiermonnikoog. Je ziet hier opvallend veel vogels. Waaronder in het voorjaar de lepelaar, een vogelsoort die hier ook broedt. Volgens kenners is dit één van de wildste plekken van Nederland. Hier groeien talloze bijzondere planten als melkkruid, aardbeiklaver, rode ogentroost, zilverschoon en zeealsem.

Het Drenkelingenkerkhof Vredenhof werd op initiatief van lokale bewoners gebouwd. Het stamt uit 1920. Naast drenkelingen liggen hier ook oorlogsslachtoffers uit beide Wereldoorlogen. De begraafplaats ligt aan de Reddingsweg en is via een voetpad te bereiken vanaf de bunker Wassermann

In het centrum van het dorp Schiermonnikoog zie je een immense onderkaak van een walvis. De kaak zelf weegt al 1.500 kilo. Het is overblijfsel van een blauwe vinvis die in 1950 in de Zuidelijke IJszee werd gedood. Het is een herinnering aan een bijzondere geschiedenis van Schiermonnikoog. 

Na de Tweede Wereldoorlog was er een tekort aan olie en vetten. Dus werd de NV Nederlandse Maatschappij voor de Walvisvaart opgericht. Tussen 1946 tot 1964 gingen veel eilanders als kapitein of bemanningslid op schepen voor de walvisvaart. Totdat de walvisvangst te weinig opleverde. En ook het aantal walvissen in de zeeën drastisch was gedaald.

De Wassermann is een bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Hij staat op de hoogste duin van het eiland. De bunker was ruim 27 meter lang. Het was destijds een Duitse commandopost. Hij ligt aan de Badweg 145. Vanaf de Wassermann loopt een voetpad naar de begraafplaats Vredenhof.

De Westerplas is een bekende zoetwaterplas op Schiermonnikoog. Hier vind je talloze soorten vogels. Naast diverse soorten broedvogels zijn er jaarlijks veel trekvogels. En ook geregeld dwaalgasten, dit zijn vogels die eigenlijk ergens anders leven maar nu hier terecht zijn gekomen. Deze vogels trekken meestal veel fotografen.

Je hebt veel keuze om de nacht door te brengen op het eiland. Denk aan leuke Bed & Breakfasts, kleine hotels in de natuur of juist handige appartementen. Ze zijn online te vinden en eenvoudig te boeken. Zorg wel dat je op tijd boekt, want de vakantieperiodes lopen snel vol. 
Bekijk de leukste accommodaties op Schiermonnikoog

Van ’s ochtends vroeg totdat het donker wordt kun je de kijkhut voor vogels Westerplas bezoeken. Het is een heerlijke plek om rustig naar de vogels in de natuur te kijken. De locatie is aan het Minne Onnespad.

Kaap Willemsduin is een houten kaap. Dit is een eeuwenoud scheepsbaken dat door schepen werd gebruikt om te navigeren. Volgens overlevering stonden de eerste bakens op het eiland in 1731. Er werden vuurpotten onder gestookt om de schepen op de juiste manier tussen de eilanden door te laten varen. 

In 1931 werd op Willemsduin een baken geplaatst. Dat inmiddels diverse keren is vernieuwd. Je kunt dit bereiken via het Bouwe Hoekstrapad vanaf de Kobbeduinen. Dit kan ook via een zijpad van het Waterstaatpad. Het heerlijke hier is dat je lekker kunt struinen, al kan het zijn dat je natte voeten krijgt. Dus laarzen is slim, al kun je hier ook op je blote voeten lopen. Zoals veel bewoners doen.

De Eilanderhuisjes zijn beroemd. Ooit stonden ze hier overal, maar veel zijn er verdwenen. Een van beste plekken om de originele huisjes nog te zien is de Langestreek. Vaak met veel bloemen in de vensterbanken.

Het Schelpenmuseum is niet alleen leuk bij slecht weer. In dit museum, dat ook echt bij Paal 14 staat, vind je talloze soorten schelpen. De meesten zijn op het strand gevonden. Je ziet hier ook weekdieren, krabben, zeesterren, zeepokken, slakken, keverslakken en de vreemde zeeappels.

Bunkermuseum Schlei laat zien hoe Schiermonnikoog een kleine rol speelde in de Tweede Wereldoorlog. Maar je vindt er ook veel informatie over belangrijke momenten tijdens deze oorlog. Deze voormalige Seeburg-bunker diende als communicatiecentrum tot de bevrijding op 11 juni 1945. Het Bunkermuseum Schlei ligt aan het fietspad ten zuidwesten van strandpaviljoen De Marlijn.

Eendenkooi Schiermonnikoog is een herinnering aan het verleden. De eendenkooi stamt uit 1861 en werd gebruikt om wilde eenden te vangen. Deze dieren werden verkocht aan de poelier in Leeuwarden. De eendenkooi is typisch Nederlands en stammen al uit de 14e eeuw. Deze eendenkooi wordt nu niet meer gebruikt. Maar je kunt wel zien hoe ze werkten. Dit kan via een excursie die je kunt boeken bij het Bezoekerscentrum van het Nationaal Park.

In het bezoekerscentrum kun je allerhande informatie krijgen over wandelen en fietsen op het eiland. Er zijn diverse wandelroutes en fietsroutes die je kunt volgens. Ook kun je hier informatie krijgen over de diverse excursies die er worden georganiseerd. En over de beste plekken om bepaalde dieren te zien. Wat handig kan zijn als je zeehonden of bepaalde vogels wilt spotten.

Op Schiermonnikoog is het op de meeste plekken erg donker. Waardoor het een goede plek is om te genieten van de sterrenhemel. Dit is een van de beste plekken in ons land om de melkweg te spotten, de sterren en diverse planeten. Je hoeft vaak alleen maar naar buiten te gaan en omhoog te kijken.

Schiermonnikoog is ideaal om wandelend te verkennen. Eigenlijk is het gehele eiland een wandelgebied. Je trekt je schoenen aan en gaat op pad. Echt verdwalen kan bijna niet.

Hou wel rekening met het broedseizoen van vogels. Hierdoor kun je sommige delen niet bezoeken. Je kunt bij de VVV en bij het bezoekerscentrum veel informatie krijgen over de diverse wandelroutes.

Je kunt ook met een gids op pad. Deze neemt je mee door de wisselende landschappen. Waarbij je meer informatie krijgt over het eiland en haar natuurlijke bewoners.

Bij de VVV Schiermonnikoog aan de Reeweg kun je informatie krijgen over deze excursies. Alsook bij het Bezoekerscentrum van het Nationaal Park. Je kunt deze excursies ter plekke ook boeken. Maar wees op tijd om teleurstelling te voorkomen.

De Bert Haanstra natuurwandeling is befaamd. Bert Haanstra was één van Nederlands bekendste natuurfilmers. Hij kwam graag op Schiermonnikoog. Tijdens deze wandeling leer je veel over hoe hij naar de natuur hier keek. De informatie over deze wandeling is gratis af te halen bij de VVV.

Bij het VVV in het dorp Schiermonnikoog kun je veel informatie krijgen over de fietsroutes op het eiland. Hou er rekening mee dat het oostelijk deel van het eiland niet per fiets te bereiken is. De rest van het eiland is wel goed te doen op de fiets.

Deze route kun je zowel wandelend als met de fiets doen. Hij brengt je langs negen plaatsen op het eiland met gedichten over Schiermonnikoog. De gedichten zijn geschreven door drie dichters van Schiermonnikoog. Ze zijn geschreven in het oorspronkelijke dialect van het eiland. 

Het zijn de oud-directeur van het loodswezen in Rotterdam Lammert Wiersma (1881-1980), de lerares en dichteres Pita Grilk (1905-1980) en de gezagvoerder Jacob Fenenga (1888-1972). Bij de VVV kun je exacte gegevens van de route krijgen.

Je kunt zelf met de fiets op pad, maar ook met een lokale gids. Tijdens deze fietsexcursies krijg je veel informatie over de geschiedenis van het eiland. Maar ook over de bijzondere planten en dieren die hier leven.

Mijn favoriet is met de fiets op pad te gaan. En dan op talloze plekken stoppen en verder te voet. Zet je fiets op slot en trek er op uit. Het is gaaf om alles zelf te ontdekken. Met Google Maps kun je altijd je fiets weer terug vinden. Trek er op uit en ontdek het zelf.

Van diverse locaties kun je wadlopen naar Schiermonnikoog. Zoals bijvoorbeeld vanaf Brakzand. Deze tocht over de bodem van de Waddenzee duurt zo’n 3 uur. Je gaat eerst met de veerboor naar Lauwersoog. De wedlooptocht gaat onder leiding van een gids. Die ook veel oog heeft voor de dieren in de bodem. Alsook de wisselwerking van eb en vloed. Je loopt door de modder en hebt kans op natte voeten. Trek dus laarzen aan. Of beter schoenen die vies mogen worden.
Lees mijn artikel over wadlopen.

Tussen Schiermonnikoog en Ameland ligt de bekende Engelsmansplaat. Dit is een favoriete plek voor zeehonden. Met een boot kun je de kolonie bezoeken. Onderweg krijg je veel uitleg over de dieren, hun gedrag en hun voedsel. 
Meer informatie: www.waddenschipper.com

De zonsondergang kan hier spectaculair zijn. Een van de beste plekken is het strand aan de westkant van het eiland. Dat toepasselijk Westerstrand heet. En dat op slechts enkele minuten fietsen van het dorp ligt. Je kunt de fiets onderaan de duin neer zetten en de rest lopen. Het strand kan hier bij eb ongekend lang zijn. Je ziet dan wit zand tot zover het oog reikt. En kun je met moeite de Waddenzee zien. Terwijl de zon langzaam achter de horizon verdwijnt. Ongekend mooi.

Op pad met een strandjutter is een belevenis. Sterker nog, je ogen zullen geopend worden. Want veel strandjutters weten precies hoe bepaalde voorwerpen op het strand terecht zijn gekomen. En hoe oud ze zijn, ondanks dat ze aan de elementen bloot zijn gesteld. En je zult ook verrast zijn wat er allemaal aanspoelt.
Meer informatie: vvvschiermonnikoog.nl/jutterstocht

Schiermonnikoog is perfect om paard te rijden. Er zijn talloze ruiterroutes dwars door de natuur. Waarbij je dus geen last hebt van fietsers en dergelijke. Je gaat onder leiding van een gids bijvoorbeeld het strand op. Al zijn er ook bosritten, maar het leukst is toch wel op het strand. Deze paarden zijn sterk en zijn het gewend. Dat zul je snel merken.
Meer informatie: paardrijdenopschiermonnikoog.nl

Met een huifkar over Schier. Het klinkt niet alleen leuk, maar is het ook. Je komt langs wad, kwelder, strand, dorp en duinen. Perfect voor kinderen om ze de natuur van het eiland te laten beleven. Je kunt deze tochten boeken in het bezoekerscentrum in het dorp.

Een zeer leuke manier om meerderde eilanden te verkennen is eiland hoppen. Waarbij je van eiland naar eiland vaart op een zeilschip. Bijvoorbeeld naar Ameland. Al kun je ook naar Lauwersoog. Onderweg heb je wisselende uitzichten op de eilanden. En mogelijk zelfs bruinvissen of zeehonden. Deze tochten zijn relaxed om optimaal te genieten. 
Meer informatie: eilandhopper.nl

De Balgexpres is overbekend op het eiland. Het is een tractor met een speciaal gebouwde aanhangwagen waarin je over het strand wordt vervoerd. Hij rijdt vanaf het Bezoekerscentrum via de Badweg het Noordzeestrand op. Je rijdt richting de Balg in het uiterste puntje aan de oostkant van het eiland. 

Waar je de aanhangwagen uit mag om het strand te verkennen. Hier worden veel bijzondere schelpen gevonden, kijk dus goed naar het zand. Waaronder wulken en de noordkromp. Ook kun je hier vaak zeehonden zien, die liggen te rusten op het zand. En je kunt ze ook zien zwemmen.
Meer informatie: www.eilanderbalgexpres.nl

Rond het eiland zijn diverse boottochten die je kunt boeken. Deze excursies zijn populair en geven je een goed zicht op het eiland vanaf zee. 
Meer informatie: rederij-vooruit.nl

Een deel van het eiland is in het voorjaar afgesloten. Dit komt door het broedseizoen van talloze weidevogels. waardoor je het oostelijk deel van het eiland alleen via het Noorderstrand kunt bereiken. Maar je mag bijvoorbeeld het kweldergebied niet in. Dit duurt van 15 april tot 15 juli. Wel kun je met een gids van het Nationaal Park op pad. Dan mag je dit gebied wel verkennen.

Deze excursies is voor beginnende vogelaars. Je bezoekt diverse plekken en krijgt handige tips om vogels te spotten. Gedurende het jaar zijn er op Schiermonnikoog meer dan 300 soorten vogels te zien. Dus de kans is groot dat je veel ziet.

De veerdienst van Lauwersoog naar Schiermonnikoog is de beste manier om op het eiland te komen. De overtocht duurt 45 minuten. Je hebt een vergunning nodig om je auto mee te nemen. Een fiets kan wel, al kun je deze ook eenvoudig huren op het eiland. Pak je spullen dus licht in. Maar zorg wel dat je goede kleding bij je hebt voor wisselende weersomstandigheden. Alsook schoenen die eventueel nat mogen worden. 

Vanaf de veerboot gaan er diverse bussen naar het dorp. Deze wachten op je als je aanmeert. De tocht is slechts enkele minuten.

Ook is er een snellere verbinding. Deze sneldienst brengt je in 20 minuten naar de overkant. Maar kost ook wel iets meer. 
Meer informatie: www.wpd.nl/dienstregeling