Veluwe

De ruige Veluwe is synoniem voor ruige natuur in Nederland. Denk aan loofbossen, naaldbossen, zandverstuivingen, heidevelden, maar ook beken en meren met laagveen. Waar talloze dieren leven als edelhert, ree, wild zwijn, vos en das. Maar ook adder, ringslang en gladde slang. En andere zeldzame dieren. Maar natuurlijk recent is er de komst van de wolf. Terwijl er een ander dier is geherintroduceerd: de wisent. Deze Europese bizon leefde hier vroeger ook al.

Ik kom uit het dorp Lunteren dat op de grens van de Veluwe ligt; ik ben er geboren en getogen. Toen ik begon als journalist werkte ik als correspondent voor de regionale krant, waardoor ik veel van het gebied leerde kennen. Daarnaast schreef ik veel artikelen over de natuur. Alsook excursies die je kan maken, vakantieparken, hotels en meer accommodaties. Ik ontmoette op mijn wandelingen ook geregeld de dieren die er leven.

Dit gebied is perfect voor talloze excursies om bijvoorbeeld te wandelen. Maar je kunt er ook goed fietsen en kamperen. Naast alle bezienswaardigheden wil ik ook de meest bijzondere excursies en belevenissen hier weer geven. En er zijn er genoeg weet ik uit ervaring.

Het Nationaal Park De Hoge Veluwe is misschien wel het meest bekende natuurgebied in Nederland. Waar je als kind bent geweest en waarschijnlijk later ook nog wel. Het is een heerlijke plek voor wandelingen alsook fietstochten. Bijvoorbeeld op de gratis witte fietsen in het park.

Dit is een van de beste plekken om wilde dieren als edelhert, ree en wild zwijn te zien. En misschien zelfs een vos of das. Hier kun je ook perfect het jaarlijkse burlen zien bij de edelherten. Dit kan met een gids, maar ook zelf. Het nationaal park is gelegen in het zuidwesten van de Veluwe. Het park heeft diverse ingangen.
Ontdek mijn tips voor het Nationaal Park 

Het Nationaal Park Veluwezoom is een ander bekend deel van de Veluwe. In het natuurpark vind je tientallen wandelpaden alsook fietspaden. Zodat je het park goed kunt verkennen. Dit natuurgebied is ook een goede plek om edelherten te zien, met name ook tijdens het burlen in de herfst. 

De bekendste plek is de Posbank, een uitkijkpunt op 90 meter hoogte in het park. Bovenop vind je een monumentale bank en een theehuis. In de volksmond staat de Posbank voor het heuvelachtige gebied met heidevelden rondom de heuvel. Al is dit eigenlijk het Herikhuizerveld. Nationaal Park Veluwezoom ligt ten noorden van Rheden.
Bekijk mijn tips voor een bezoek aan de Posbank

Paleis Het Loo is een beroemd voormalig koninklijk paleis dat aan de rand van Apeldoorn ligt. Het is tegenwoordig een museum dat je kunt bezoeken. Zowel het interieur, de stallen als het koetshuis zijn de moeite waard. Ook de tuinen zijn het bekijken waard.
Bekijk mijn tips voor Paleis Het Loo

Het monumentale zendstation Radio Kootwijk is een wonderlijk stukje Nederlandse geschiedenis. Dit gebouw lijkt het meest op een tempel in art-decostijl. En dat middenin de natuur van de Veluwe. Je kunt dit bijzondere gebouw zelf bezoeken en alles leren over zijn unieke geschiedenis. En via diverse wandelpaden de heidevelden eromheen ontdekken.
Bekijk mijn tips voor een bezoek aan Radio Kootwijk

Het Kootwijkerzand is de grootste actieve zandverstuiving in West-Europa. De duinen zijn ongeveer 700 hectare groot. Hier vind je nog levende duinen, oftewel zandduinen die door wind zijn gevormd. Het zand is opvallend geel van kleur, waardoor dit gebied tot de meest bijzondere landschappen van ons land behoort.
Lees mijn tips voor het Kootwijkerzand

Boswachterij Kootwijk is een grote bossen op de Veluwe. Een deel van dit gebied is het leefgebied van wisenten. Deze dieren zijn hier uitgezet. Ooit kwam de wisent voor op de Veluwe, maar het dier verdween verdween voornamelijk door jacht. Ook werd hun leefgebied steeds kleiner. Er zijn excursies waarbij je met een gids naar de dieren kunt. Deze kent het gebied en de dieren, zodat je een optimale beleving hebt. De excursie is perfect voor foto’s van de dieren.
Meer informatie: wisentopdeveluwe.nl

De schaapskooi bij de Ginkelse Hei bij Ede is ook erg bekend. De Edese schaapskudde met schaapherder is vaak op de heidevelden rondom de schaapskooi te zien. Ik heb ze daar tientallen keren gezien. Wat altijd mooie foto’s oplevert. 

Populaire dagen zijn de Lammetjesdagen in maart en het Scheerdersfeest in juni. Waarbij je de dieren van dichtbij kunt zien. Het is perfect voor foto’s. Hou er wel rekening mee dat het dan erg druk kan zijn.
Meer informatie: edeseschaapskudden.nl

De Schaapskooi Ermelo is een van de bekendste van ons land. Mede omdat je hier een zeldzaam ras kunt zien; het Veluws Heideschaap. Met een Bezoekerscentrum waar je ook wat kunt drinken. Hier worden jaarlijks diverse evenementen georganiseerd. Je kunt een bezoek combineren met de Ermelose Heide.
Meer informatie: schapedrift.nl

De Schaapskooi Hoog Buurlo is één van de bekendste schaapskooien van Nederland. De schaapskooi staat bij het gehucht Hoog Buurlo, dat in het hart van de Veluwe ligt. Hier leeft nog een kudde heideschapen, die overnachten in de schaapskooi. Iets wat al gebeurt sinds de 9e eeuw. 

Je kunt de schaapskooi bezoeken, alsook de schaapsherder met zijn kudde. Met name de lammetjesdag begin maart zijn erg populair. Een bezoek is goed te combineren met het nabijgelegen Radio Kootwijk.

Het Speulder- en Sprielderbos is minder bekend dan de nationale parken. Maar het omvat wel een immens stuk beschermd bos van maar liefst 3.300 hectare op de Veluwe. Waar je perfect kunt wandelen. En het is in dit bos vaak minder druk dan in de nationale parken in de buurt. Terwijl het landschap hetzelfde is. En je hier ook wilde zwijnen en herten kunt tegen komen.

De Wildarena de Witte Hoogt ligt in het Speulderbos. Deze open vlakte in het bos is één van de beste plekken om wild te zien. Hij is alleen onder begeleiding van een boswachter, en de zogeheten elektrische Speulderbus, te bezoeken. Daarvoor worden jaarlijks diverse betaalde excursies georganiseerd, die erg populair zijn. En al snel vol zitten. Dit omdat de kans op grofwild erg groot is. 
Meer informatie: staatsbosbeheer.nl/wild-spotten-op-de-witte-hoogt

Het Renkums Beekdal is misschien wel het mooiste beekdal van Nederland. In het Informatiecentrum Renkums Beekdal geeft informatie over de diverse wandel- en fietsroutes, maar ook over het verleden van deze beek. Die dient als ecologische verbindingszone tussen de Veluwe en de Rijn.

De mooiste wandeling is het Rondje Beekdal van zo’n 4,3 kilometer. Ook het Rondje Paradijs van 7 kilometer is een heerlijke wandelroute. Geregeld wordt er een wandeling aangeboden met een natuurgids. In het voorjaar vind je hier ongekend veel bloemen, waaronder ook diverse soorten orchideeën.

Er is veel te zien in dit deel van ons land. Perfect voor een weekendje weg of midweek. Ontdek de meest gezellige Bed & Breakfasts, knusse kleine hotels en handige appartementen.    
Bekijk de leukste accommodaties op de Hoge Veluwe

Signaal Imbosch is niet echt bekend. Wat bijzonder is want het is met 110 meter het hoogste punt van de Veluwe. Dit is ook het hoogste punt van Nederland buiten Zuid-Limburg. En volgens geologen is de hoogste stuwwal van Nederland. Zijn onbekendheid komt waarschijnlijk omdat het een onopvallende zandheuvel is. 

Deze voormalige zandverstuiving is inmiddels bebost met naaldbomen. Je vindt de heuvel bij het Rozendaalsche Veld en het Herikhuizerveld met de overbekende Posbank. 

De Hierdense Beek is de langste beek van de Veluwe. Deze bijzondere beek ontspringt in de grote agrarische enclave Garderen, Uddel, Elspeet en Speuld. Het water verzamelt zich in het Uddelermeer en eindigt in het Veluwemeer. De beek reist over een totale lengte van maar liefst 27 kilometer. Het hoogteverschil is slechts 22 meter. 

De naam is wat verwarrend. Officieel heet hij Hierdense Beek, maar bij Staverden wordt hij Staverdense Beek genoemd. En bij Leuvenum de Leuvenumse Beek. Hij volgt op sommige plaatsen nog de natuurlijke loop. Met eromheen natte graslanden waar veel bloemen bloeien. En waar je diverse insecten kunt zien zoals talloze soorten vlinders.

Een van de beste plekken om de beek te zien is het Leuvenumse Bos van Natuurmonumenten. Waar je goed kunt wandelen langs de beek die hier door het bos stroomt. En waar je goed drassige graslanden kunt zien, met alle bloemen en talloze dieren. Waaronder veel insecten. 

Dwars door de Veluwe lopen tientallen beken. Sommige zijn nog natuurlijk, al zijn er ook genoeg gegraven. Met name om de boeren vroeger van water te voorzien. Bijna allemaal zijn nog opvallend wild. De meeste beken zijn de afgelopen jaren juist terug gebracht naar een meer natuurlijk uiterlijk. 

Bekende beken op de Veluwe zijn de Zilverbeek, de Groevenbeek, de Tongerense Beek, de Soerense Beek, de Renkumse beek, de Beekhuizer Beek en de Heelsumsche Beek. Maar er zijn er nog veel meer. Veel daarvan kun je wandelend ontdekken, in de meeste gevallen delen er van zien. Waarbij de rest van het pad vaak door bossen gaat of de oude landerijen.

Sinds 2019 leven er weer wolven op de veluwe. En ze doen dat niet in het nationale park De Hoge Veluwe, zoals vaak wordt gedacht. Maar de wolven hebben zich gevestigd in de bossen er buiten. De meeste wolven zijn gezien in het noorden van de Veluwe. In de driehoek tussen Putten, Epe en het nationale park. Ze kunnen het park niet in door de wildroosters en hoge hekken. En het park, dat in privéhanden is, wil deze dieren ook niet hebben. Omdat ze bang zijn dat de wolven de moeflons opeten. 

Wolven komen pas recent (weer) voor op de Veluwe. Maar hun komst heeft grote gevolgen gehad voor de andere dieren. Edelherten zijn veel alerter dan hiervoor. Simpelweg omdat ze nu een vijand hebben. Dit geldt ook voor reeën en wilde zwijnen. Het natuurgebied is daardoor wel natuurlijker geworden. Wolven mijden mensen meestal en zijn opvallend geruisloos. Je kunt een wolf passeren, terwijl het dier op tien meter loopt. 

De beste kans heb je in de vroege ochtend, als het nog opvallend rustig is in het park. Je moet opvallend stil zijn en de horizon in de gaten houden. Omdat de dieren dan mogelijk op pad zijn. Maar garantie heb je niet. Sterker nog, je hebt veel geluk nodig om een wolf te zien op de Veluwe. Heel veel.

Bij een Wildproeverij op de Veluwe leer je alles over het wild als edelhert en wild zwijn. Maar ook over de achtergrond rond de jacht. En natuurlijk mag je proeven, in allerlei soorten en maten.
Lees mijn tips voor de Wildproeverij op de Veluwe

Op de Veluwe vind je talloze grafheuvels. Deze eeuwenoude begraafplaatsen zijn beschermd als archeolgisch monument. Hun vorm is opvallend; meestal rond of ellipsvormig. En meestal zo’n meter tot twee meter hoog. De doden werden begraven op de grond, of in een kuil. Veelal met enkele persoonlijke giften. Daarover werd een heuvel van zand of plaggen opgeworpen.

De diverse grafheuvels liggen er nu nog. De beste plekken om ze te zien zijn het de bossen in het noorden van de Veluwe. Met name bij het Solsche gat bij Drie in het Speulder-en Sprielderbos is bekend. Ook bij Vierhouten in het Vierhouterbos vind je er genoeg. 

De bronst van edelherten is jaarlijks een bijzonder tafereel. En dan met name het zogeheten burlen; waarbij mannetjes concurrenten proberen te imponeren met een soort gebrul. Het is te zien op diverse plekken in Nederland, waaronder de Veluwe.
Dit zijn mijn tips voor de bronst van de edelherten

De Veluwe heeft talloze campings, in alle gradaties. Van grote campings met een zwembad tot natuurkampeerterreinen die echt middenin de natuur zijn. Waarbij je minimale faciliteiten hebt, maar altijd wel toiletten en douches bijvoorbeeld. Het zogeheten Kamperen bij de boswachter is erg populair. Op diverse locaties kun je kamperen bij de boswachter. Deze campings liggen middenin de natuurterreinen van Staatsbosbeheer.

Het meest bekend zijn de Natuurkampeerterreinen. Deze liggen vaak in een natuurgebied. Waardoor het hier opvallend rustig is. En je eenvoudig de natuur in kunt. Ik heb het diverse keren gedaan, zowel bij Drie als Zanderdennen en Nieuw Soerel.

Ook op de Veluwe waren terreinen om te paalkamperen. Maar deze zijn allemaal in juni 2020 gesloten door Staatsbosbeheer. De reden is dat er teveel overlast was. Paalkamperen kwam het dichtst bij kamperen in de natuur. In het wild kamperen mag dus niet, je moest bij de paal je tent op zetten. Deze plekken waren bewust alleen te voet te bereiken. Ze waren perfect voor trekkerstenten. En mensen die graag van de rust willen genieten. Maar helaas kan dat dus niet meer.