Ontmoet de Sami

De Sami; ik had er weleens over gehoord. Maar je weet het vooraf nooit. Je leest over traditionele bewoners, rendierhouders en tenten. Maar hoe echt is het nog? De Sami zijn zeker geen toeristenval, veel van hen leven nog steeds van hun rendieren. Ik ontmoet Laila (en haar hond) op Vesterålen, een eilandengroep aan de kust.

Het maakt niet uit in welk seizoen je gaat merk ik. Hun leven is intrigerend. En ze zijn uniek in hun levenswijze. Het hoort eigenlijk bij een bezoek van Noorwegen, Zweden of Finland. Vraag vooral ook naar hun verhalen over nu en het verleden, die zijn zeer rijk.Want je kunt ze als toerist ontmoeten, en zien hoe ze leven. Zowel in de zomer als in de winter. Ik wilde altijd al kijkje nemen in de wereld van de rendierhouders. In de winter had ik ze al op een eerdere reis ontmoet, nu ga ik voor de zomer.

Een ontmoeting met de Sami (of Samen) is bijzonder. Dit van nature nomadisch volk leeft nog steeds volgens eeuwenoude tradities, waarbij rendieren een essentiële rol spelen.

De rendieren leveren vlees en huiden bijvoorbeeld. Het zien van zo’n grote groep dieren in een leeg landschap is een bijzondere ervaring. Eeuwenlang al trekken de dieren (en dus ook de Sami) in het voorjaar richting de Noorse kust. De reden is simpel: miljoenen muggen die eind juni opduiken. Aan de kust worden ze weggeblazen door de wind. Maar een deel nog wel. En jij kunt er bij zijn.

De afgelopen decennia is er wel wat veranderd. Veel Sami zijn nog wel rendierhouders (alleen zij mogen dat in bijvoorbeeld Noorwegen), maar ze maken de lange trek met hun dieren niet meer. 

Nog steeds maakt een deel van de Sami de jaarlijkse migratie met hun rendieren. Als de Sami met hun dieren reizen, slaan ze daar ook ter plekke hun tent op. Dit zijn opvouwbare tenten, die makkelijk op te zetten zijn. Al hebben ook veel van deze Sami een ‘gewoon’ stenen huis.

Lees hier mijn tips voor de jaarlijkse migratie met rendieren.

De Sami werden vroeger vaak Lappen genoemd, omdat ze leven in het deel dat wij kennen als Lapland. Maar ze zien deze naam als een belediging. 

Een bezoek aan dit bijzondere volk laat zien hoe uniek ze zijn. Zeker voor Europese begrippen. Aan het einde van de dag zetten ze graag een joik in. Deze lokale zang is melancholisch, dramatisch en prachtig. Hij past helemaal bij het verlaten landschap en de schoonheid van Moeder Natuur.

In de zomer kun je zien hoe de Sami kleding maken van rendierleer. En sieraden van de geweien bijvoorbeeld. Ook kun je zien hoe de rendieren hun vacht verliezen en hoe de geweien langzaam weer groeien. 

Beste tijd: juni, juli, augustus en september.

Persoonlijk vind ik de winter het leukst. De sneeuw geeft het geheel een extra dimensie. In de winter mag je (met wat geluk) meehelpen de rendieren te vangen. Om te checken of de dieren gezond zijn. Wat nog niet makkelijk is. Probeer het maar.

Je kunt dan ook met een sneeuwscooter mee om te kijken waar de rendieren zijn. En zien hoe ze leven in de speciale tenten. En natuurlijk de ‘joik’ horen en hun verhalen over het Noorderlicht.

Beste tijd: oktober, november, februari en maart.