Praag

De Tsjechische hoofdstad aan de Moldau krijgt de naam om haar rijke geschiedenis. Met talloze gebouwen in barok-, gotische stijl of jugendstil. De stad heeft nauwelijks last gehad van oorlogen en natuurrampen. En Praag kent opvallend weinig nieuwbouw in het centrum. Je loopt hier door smalle straatjes, indrukwekkende pleinen en torentjes. Heel veel torentjes vormen het decor voor een moderne, hippe stad. Het is een stad met opvallend veel legendes. Waar je heerlijk kunt struinen, shoppen en genieten. Praag wordt ook wel de Gouden Stad genoemd door de vele oude gebouwen. 

Het Klementinum bestaat uit meerdere gebouwen. Dit voormalig jezuïetencollege in Praag is nu onder meer de Nationale Tsjechische Bibliotheek. Een van de mooiste bibliotheken ter wereld. war het wel erg druk kan worden overdag en vooral in het weekend en vakanties.
Lees mijn tips voor het Klementinum

Het beroemde Astronomisch Uurwerk ligt aan het Oudestadsplein. Het uurwerk laat maar liefst vijf soorten tijd zien. De plaatselijke tijd van Praag, de tijd die aangeeft hoelang de zon verwijderd is van de zonsondergang, de tijd tussen zonsopgang en zonsondergang, de plaats van de zon in de dierenriem en de sterrentijd. Maar er is meer, elk uur openen twee kleine deuren en komt er een parade van apostelen voorbij. De onderste een wijzerplaat laat de maanden zien laat zien de heilige bij elke dag zien.
Lees mijn tips voor het Astronomisch Uurwerk

Een opvallend silhouet in Praag zijn de drie torens van de Sint-Vituskathedraal. De kerk in de Praagse Burcht is gewijd aan de heilige Vitus, een rooms-katholieke heilige uit Sicilië. Overigens stond op de plek van de huidige kerk een eerdere kerk. 

Keizer Karel IV legde in 1344 de eerste steen, nadat een Romaanse kerk uit 926 op zijn verzoek was vernield. Als bouwheer was de Fransman Matthieu d’Arras aangesteld, die begon in Franse gotische stijl. De Duitser Peter Parler bouwde later verder aan de kathedraal in Duitse gotische stijl. Koning Vladislav II voegde er weer laatgotische elementen aan toe. Tot slot moet keizerin Maria Theresia worden genoemd. Zij renoveerde de burcht in 1753 grondig en gaf de kerk tinten van Weense classicisme mee. Het schip van de kerk dateert uit de 19e eeuw, terwijl de bouw pas in 1929 werd afgerond. In het mausoleum liggen talloze koningen en koninginnen begraven.

De Sint-Jorisbasiliek in de Praagse Burcht wordt gezien als een van de belangrijkste Romaanse monumenten in Praag. In de basiliek bevindt zich een grote collectie kunstwerken. Deze zijn gemaakt tussen eind 16e eeuw en eind 18e eeuw. De expositie wordt beheerd door de Nationale Galerie.

Dit is verreweg de bekendste brug van Praag. Deze brug uit 1357 verbindt de Oude Stad met Malá Strana, oftewel de Kleine Zijde. En de bekende voetgangersbrug is meer dan vijfhonderd meter lang. De brugtoren op de zuidkant wordt gezien als een van de mooiste gotische bouwwerken ter wereld. De Kruittoren en de Karelsbrug zijn de enige overblijfselen van Vyšehrad, de tweede burcht van Praag. Ga vroeg in ochtend als het lekker rustig is, of pak de (drukke) zonsondergang mee. Maar de kleuren van de lucht maken alles goed. Ideaal voor foto’s, al sta je nooit alleen.

Dit rustieke straatje ligt aan de oostzijde van de Praagse Burcht. Het wordt ook wel het Alchemistenstraatje genoemd. Volgens een plaatselijke legende is dit de straat waar koning Rudolf II alchemisten de opdracht gaf te zoeken naar een stof die metaal in goud kan veranderen. Vandaar de naam. De kleine huisjes stammen vooral uit 16de en 17e eeuw. Ze liggen onder de wandelpaden op de kasteelmuren, waardoor de huisjes nog kleiner aan doen. Ook de schrijver Franz Kafka leefde hier een tijd. Zijn huis, nummer 22, is nu een soort museum en boekwinkels. In veel huisjes zijn expositieruimtes gevestigd.

De beste tijd is in de avond. Als de avondverlichting de kleine huisjes van een gele gloed voorziet. De vele winkeltjes verhogen de sfeer, al is van de legende weinig meer over. Het is lastig voor te stellen dat koning Rudolf II hier ooit alchemisten de opdracht gaf om van metaal goud te maken. Op nummer 2 in het straatje woonde de beroemde schrijver Franz Kafka enige tijd. In zijn voormalige huis is nu een Kafka-boekenwinkel en een klein museum.

De cijfers van de Praagse Burcht zijn bijna duizelingwekkend. Hij is 570 meter lang en gemiddeld 128 meter breed. Daarmee staat de burcht in het Guiness Book of Records als de grootste burcht ter wereld. En hij stamt uit 880, al werd er in totaal 600 jaar aan gebouwd. Met als gevolg dat je in het immense gebouw drie stijlperiodes kunt zien: Romaans, gotiek en classicisme.

Wie rondloopt in de Praagse Burcht ziet deze diverse bouwstijlen die horen bij het tijdperk waarin dat deel is gebouwd. Hij stamt uit 880, in totaal is 600 jaar aan deze grootste burcht ter wereld gebouwd. Dus zie je overduidelijk Romaanse invloeden, gotiek en classicisme in de burcht en haar gebouwen. Diverse invloeden (gotisch, laatgotisch en Weens classicisme) zie je onder meer aan de Sint-Vituskathedraal, terwijl de Sint-Jorisbasiliek een belangrijk Romaans monument is.

Ik heb meerdere dagen in de stad doorgebracht, zodat ik alles goed kon verkennen. Dit was in het centrum, zodat ik alles te voet kon doen. Ik ging meestal al vroeg op pad, om de meeste toeristen voor te zijn. Er zijn veel kleine hotels, handige appartementen en vakantieverblijven die je online kunt boeken. Wees er wel op tijd bij, zodat je relatief goedkoop kunt boeken.
Bekijk de leukste accommodaties

Het Oudestadsplein in het centrum van de stad stamt uit de 10e eeuw. Enkele huizen aan het plein dateren uit de 13e en 14e eeuw. Je kunt het zien aan de Romaanse of gotische ornamenten. In het midden van het plein staat een standbeeld van Johannes Hus, de priester en biechtvader aan het Koninklijk Hof wordt gezien als een van de grondleggers van de Hervorming. Omdat hij het katholieke gezag aanviel stierf Hus op de brandstapel. Het standbeeld van beeldhouwer Ladislav Saloun is opgericht op 6 juli 1915, precies 400 jaar na zijn dood.

Deze kerk uit 1365 valt vooral op door de twee torens van ruim tachtig meter. Ook hij is gevestigd aan het Oudestadsplein. Het is niet de eerste gebouwde kerk die hier staat. Al in de 11e eeuw stond hier een romaanse kerk, die rond 1256 werd vervangen door een vroeggotische kerk. De huidige kerk is gebouwd in laatgotische en vroegbarokke stijl. 

Het werk duurde lang. De zuidelijke toren complementeerde het bouwwerk pas in 1511. In 1679 werd de kerk getroffen door een grote brand. Een groot deel van de voorgevel werd later gerestaureerd. De Tynkerk is tevens de laatste rustplaats van de beroemde Deense astroloog Tycho Brahé.

Het verhaal achter de kruittoren van Praag is bijzonder. Deze toren in gotische stijl stamt uit 1475 en is door de burgers gefinancierd. Simpelweg door een verhoogde belasting op wijn. De opslagplaats voor wapens en kruit is 65 meter hoog. Hij moest het koninklijke paleis van Wenzel IV in de oude binnenstad beschermen. Hij is diverse malen gerestaureerd, nadat hij onder meer door de Pruisen in 1457 was beschoten. Maar ontploft is hij nooit. Het kruit heeft inmiddels plaats gemaakt voor exposities.

Dit 800 jaar oude klooster op de hoogste heuvel van Praag is tegenwoordig het Letterkundig Museum. Het is beroemd om de theologie- en filosofiezaal, waar maar liefst 130.000 boeken staan. Ook zijn er veel bijbels in alle talen te vinden, maar ook diverse verboden geschriften. Let op de fresco’s op de halfronde plafonds. Ook aardig is het gastenboek, waarin namen als Lord Nelson en Lady Hamilton prijken.

Het Nationaal Museum toont de rol van dit deel van Europa in de geschiedenis. Een belangrijke rol waar maar weinig mensen weet van hebben. Onder meer over Maria Theresia, de aartshertog van Oostenrijk en koningin van Hongarije en Bohemen. Het museum ligt aan het Wenceslasplein. Let op het paleis waarin het museum ligt. Het is bijzonder fraai.

Dit paleis was vroeger een school, waar de bekende schrijver Franz Kafka les kreeg. Kafka bezocht de school die vroeger in dit paleis gevestigd was. Vanaf het balkon van dit paleis kondigde de communistische leider Klement Gottwald in 1948 de staatsgreep aan. Het paleis stamt uit 1765 en is gebouwd in Rococostijl. Het is tegenwoordig een dependance van de Nationale Galerij en staat aan de oostzijde van het plein.

Het Dansende Huis is een van de meest opvallende moderne gebouwen in Praag. Dit kantoorgebouw kreeg deze bijnaam door de vreemde vorm. Het is tussen 1992 en 1996 gebouwd door de Tsjech Vlado Milunić en de Canadees Frank Gehry. Het gebouw lijkt volgens de lokale bevolking op de dansers Fred Astaire en Ginger Rogers, beroemd van veel films uit de jaren dertig en veertig.

Dit extravagante huis van graaf Václav Vojtìch Šternberg stamt uit de 17de eeuw. Het is gebouwd met maar een doel: om indruk te maken op de Habsburgers die destijds de scepter zwaaiden. De villa is rijkelijk versierd met ornamenten uit de barok. Met onder meer een groot standbeeld van Olympus en een rijkelijk versierde trappenhal. Het pronkstuk is de Grote Hal waar de Habsburger-dynastie is geschilderd. De tuinen hebben een Franse uitstraling en passen bij het elan van dit huis. Troja Château is tegenwoordig onderdeel van het Stadsmuseum.

De Sint-Nicolaaskerk kun je op 3 plekken in Praag vinden. Een bezoekje waard is de Sint-Nicolaaskerk in de Oude Stad. Deze kerk werd tussen 1732 en 1735 gebouwd naar ontwerp van de architect Kilián Ignác Dientzenhofer. Ook hier had al eerder een kerk gestaan. Het bouwwerk in barokstijl is gewijd aan de heilige Nicolaas van Myra, een bisschop uit de 4e eeuw. Deze kerk ligt aan de noordwestzijde van het Oudestadsplein.

Dit is het paleis van Albrecht von Wallenstein, opperbevelhebber van het keizerlijke leger. Hij liet het tussen 1624 en 1630 bouwen met als doel zelfs de Praagse Burcht te overtreffen. Volgens de verhalen wilde hij zelfs koning van Bohemen worden. Beroemd is de immense zaal met op het plafond de beeltenis van Wallenstein zelf, als Mars de God van de Oorlog. De tuinen rond het paleis zijn in strakke barokke stijl aangelegd. In deze tuinen zijn trouwens ook bronzen beelden van de Nederlander Adriaen de Vries te vinden. Het paleis neemt een groot gedeelte van het noorden van Mala Strana (Kleine Zijde) in bezit.

Dit plein ligt ten oosten van het Oudestadsplein. Wenceslas behoort tot de belangrijkste families van Praag. Die ook nu nog iedereen kent. Wenceslas I was een kleinzoon van de eerste hertog der Tsjechen, Boriwoj I en zijn vrouw Ludmilla. Wenceslas I (die ook vaak Vaclav wordt genoemd) zorgt er voor dat Bohemen onderdeel wordt van het Heilig Roomse Rijk.

In 935 werd Wenceslas I echter door zijn broer Boleslav vermoord. Ludmilla en Wenceslas worden later heilig verklaard. Dit plein kent een rumoerig verleden. Hier stak de student Jan Palach zichzelf in brand na het mislukken van de Praagse lente. Eind 1989 stond dit plein vol demonstranten tijdens de Fluwelen Revolutie.

Het is een ultieme uiting van idealen ten tijde van het communistische bewind. In de jaren tachtig zuchtte het toenmalige Tsjecho-Slowakije onder de druk van Rusland. Na de moord op John Lennon in 1980 veranderde een doodgewone muur in een levende oproep voor vrede en liefde. Mensen van over de gehele wereld hebben de muur gevuld met door John Lennon geïnspireerde graffiti en teksten die uit nummers van The Beatles komen. Het is een indrukwekkend statement.

Deze synagoge is in 1270 gebouwd en is daarmee de oudste van Europa. Het was overigens niet de oudste in Praag, maar de ‘Old Shul’ werd in 1867 vernield. Dit is een van de eerste gotische gebouwen in Praag, dat ondanks de vele Jodenvervolgingen door de eeuwen heen relatief ongeschonden is.

En nu nog wordt gebruikt door vele joden uit de wijk Josefov. Binnenin de synagoge bevinden zich de overblijfselen van de golem, een legende over soort Joodse dienaar die gemaakt is van klei uit de rivier. De beroemde 16de-eeuwse rabbi Jehoeda ben Betsalel Löw zou de golem hebben gemaakt om zijn geloofsdienaren te beschermen.

Deze begraafplaats ligt vlakbij de Oude Nieuwe Synagoge in Josefov. Hij werd gebruikt van 1478 tot 1786 en is onder meer de rustplaats van Jehoeda ben Betsalel Löw. Door het gebrek aan ruimte liggen de graven hier over en door elkaar. En overal zijn Hebreeuwse tekens te zien. De schattingen lopen uiteen, maar sommige wetenschappers deken dat op dit kleine kerkhof minimaal 100.000 mensen moeten liggen begraven. Tegenwoordig is de begraafplaats onderdeel van het Joods Museum.

Het is verreweg de meest bekende route van Praag. En hij voert langs alle bekende bezienswaardigheden. Mede daarom is hij erg populair. Ga daarom vroeg in de ochtend op pad, zodat je een groot deel van de bussen vermijdt. Begin bij de Kruittoren in het oosten en loop via het Gemeenschapshuis, het Oudestadsplein, het Astronomisch Uurwerk, over de Karelsbrug, naar de Sint Nicolaaskerk om te eindigen bij de Praagse Burcht. Een intrigerende route waar je makkelijk de gehele dag bezig mee kunt zijn. En als je maar tijd hebt voor een wandeling; doe deze dan.

Het voorjaar wordt in Praag groots gevierd. Met een immens muziekspektakel, waarbij zowel binnen als buiten talloze shows te zien zijn. Dit festival, dat begon in 1952, geeft vooral ook jongere performers de kans. Het festival opent op 12 mei, de dag dat de Tsjechische componist Bedřich Smetana overleed. Het eindigt meestal begin juni.

Het Petrinpark is een groen rustpunt in de stad. Bovenop staat de Petrintoren, die gekscherend ook wel eens de kleine Eiffeltoren wordt genoemd. De 60 meter hoge uitkijktoren lijkt er wel degelijk op, maar is vooral beroemd vanwege zijn uitzicht over de stad. De toren werd in 1891 gebouwd ter ere van de nationale tentoonstelling. Je kunt de Petrinheuvel zelf beklimmen, maar ook de tram naar boven (en/of beneden) nemen.

Het Gemeenschapshuis (dat ook wel Representatiehuis wordt genoemd) is een goede plek voor een lunch of een kop koffie. In dit Jugendstilhuis kijk je je ogen uit, al moet je de gevel bij binnenkomst niet vergeten. Het huis is een Praagse variant, waarbij diverse kunstenaars hun stempel op het gebouw mochten drukken. Wat nu nog goed te zien is, zeker in het art deco café. Ga zitten en laat het op je in werken. Je kunt er ook naar een optreden van het Praags Filharmonisch Orkest, dat in de Smetana-zaal speelt.

De Zwarte Toren is de oudste toren van Praag. Hij stamt uit 1135 en is gebouwd als onderdeel van de Praagse Burcht. De naam komt van de grote brand in 1541, toen de toren zwart was uitgeslagen. De toren werd vooral als gevangenis gebruikt, nog steeds zijn de tekeningen van gevangenen zichtbaar. Onder het bewind van Karel IV werd het de ‘gouden toren’ genoemd. Destijds was de toren bedekt met loden, zwaar vergulde plaatjes. 

Als herinneringen aan het zwarte verleden van de Zwarte Toren staan ze op de muur. De krabbels van de gevangenen die hier vaak veel tijd van hun leven hebben moeten door brengen. Op diverse plekken zijn ze nog steeds zichtbaar, kijk dus op de muren. Het is een van de vele opvallende kenmerken van deze toren, die uit 1135 stamt. De naam komt overigens niet van het verleden, maar van een brand die de muren zwart deed uitslaan. De Zwarte Toren maakt nog steeds deel uit van de Praagse Burcht.

Kampa is een (schier-)eiland van nog geen kilometer in de Moldau-rivier. Het ligt idyllisch vlak voor Malá Strana (Kleine Zijde) met een blinde zijtak van de rivier voor zich. Dit is een plek om te wandelen tussen de schilderachtige huisjes en het opmerkelijke park dat een Engelse stijl kent. Zeker als de zon ondergaat lopen hier veel verliefde stelletjes. Het eiland is eenvoudig te bereiken via de beroemde Karelsburg, die de rivier overbrugt. Vanaf de brug loopt een trap naar het eiland.

De Maria de Victoriakerk is vooral bekend vanwege het ‘Kindje Jezus van Praag’. Dit half vergane beeldje van zo’n 45 centimeter wordt al meer dan 300 jaar door de Tsjechen aanbeden. Aan het beeld zijn door de eeuwen heen talloze wonderen toegeschreven. Denk aan ongekende opbrengsten voor bijvoorbeeld de wijngaarden van Petrin, maar ook het gevrijwaard blijven van bijvoorbeeld de pest en grote branden in delen van stad. Het beeld staat in de oudste barokkerk van Praag, de Maria de Victoria.

De kerk is gebouwd in 1611 en het beeld staat hier al sinds 1613. Let op: het beeld wordt wisselend gekleed in een van maar liefst 39 gewaden die er voor gemaakt zijn. Zelfs Maria Theresia, de aartshertog van Oostenrijk en koningin van Hongarije en Bohemen borduurde voor het Kindje Jezus een gewaad met gouddraad. De kerk (en het beeld) staan in Mala Strana.

Bier hoort bij de Tsjechen. Het relatief onbekende U Fleku is een van de oudste bierbrouwerijen in Tsjechië. Al sinds 1499 wordt hier traditioneel bier gemaakt. Je kunt het op diverse manieren beleven, onder meer door een brouwerij tour, maar er is ook een restaurant en bar waar je een biertje kunt pakken. Terwijl de muren hier letterlijk verhalen vertellen.

Daarnaast kent Praag talloze kroegen waar het goed toeven is. Her kom je onder meer het ook bij ons redelijk bekende Urguell tegen, maar ook talloze andere soorten bier. Proef ze eens.

De naam Praag, in het Tsjechisch Praha, kent een merkwaardige geschiedenis. Het is waarschijnlijk een afgeleide van het Tsjechische woord práh, dat dorpel betekent. Deze dorpels zijn destijds overal gebruikt in de Moldau-rivier. Het water stort zich met veel lawaai over de dorpels wat de stad een bijzonder karakter geeft. Dit is althans de versie volgens de eerste Tsjechische geschiedschrijvers. De bekende Oostenrijkse schrijver Gustav Meyrink zegt het volgende over de stad: “Het is geen toeval dat Praag zijn naam draagt. Het is eigenlijk een dorpel tussen het aardse en bovenaardse leven, en die overgang is in deze stad veel sneller dan in andere plaatsen…”

Overigens is dit deel van Tsjechië al veel langer bewoond. Maar het duurt tot lang na de bronsttijd voordat de stad enige betekenis krijgt. Of eigenlijk is het geen stad, maar de Praagse Burcht. Dit immense bouwwerk stamt uit het jaar 880 en moet onder meer vorst Bořivoj I beschermen. Hij is de oudste vorst van de Přemysliden die over het Boheemse Rijk hebben geregeerd van de 9e eeuw tot de 14e eeuw.

De burcht groeit langzaam uit tot een stad. Binnenin de muren worden aan het einde van de 9e eeuw en in de loop van de 10e eeuw diverse christelijke kerken gebouwd. Aan de oeverkant van de Moldau (wat tegenwoordig Malá Strana heet) ontstaan kleine nederzettingen. Langzaam groeit Praag uit tot het politieke en economische centrum van het land.

Aan de overkant van de Moldau wordt in de eerste helft van de 10e eeuw een tweede burcht gebouwd. De Vyšehrad krijgt status als Vratislav II rond 1070 in de burcht gaat wonen. Ook hij sticht een aantal kerken, waaronder de Sint-Petrus-en-Pauluskerk, die door de jaren heen diverse veranderingen ondergaat. Tussen de twee burchten vestigen zich In de 11e en 12e eeuw talloze Duitse en Joodse handelslieden.

De stad groeit in de volgende eeuwen gestaag door. En opmerkelijk genoeg blijft het gevrijwaard van oorlogen, grote branden en ander natuurgeweld. Maar in de 20e eeuw is de hoofdstad van het toenmalige Tsjecho-Slowakije vooral het terrein voor politieke confrontaties. Op 25 februari 1948 grijpt de Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije de politieke macht.

Na twintig jaar komt de bevolking massaal in opstand tegen de onderdrukking. Wat leidt tot de bekende Praagse Lente. Die door de overheid keihard de grond in wordt gedrukt met hulp van de Sovjet-Unie, maar ook omliggende landen als Polen, Hongarije en Bulgarije. Maar in 1989, als de Berlijnse Muur is gevallen, wordt ook Tsjecho-Slowakije bevrijd van communistische invloeden.

Praag bloeit opnieuw op. Al is het na 1992 niet meer de hoofdstad van Tsjecho-Slowakije, maar alleen nog van Tsjechië. Maar het doet niets af aan de stad waar gotiek, renaissance, barok en rococo en het hedendaagse leven door elkaar lopen.

Praag kan het gehele jaar worden bezocht, al kan het in de winter vriezen, maar er is ook kans dat er sneeuw ligt wat de stad een bijzondere sfeer geeft. Het late voorjaar, de zomer, maar ook het najaar zijn het populairst. De piek van het toeristenseizoen is in juli en augustus te zien.

Praag is een populaire stedentrip. Bij sommige bezienswaardigheden kan het dan ook druk zijn. Denk eraan van te voren (online) te reserveren of reeds je toegangskaarten online te kopen. Zo voorkom je de wachtrijen.